Jongeren zijn vaak te vinden op social media. Hoe social zijn social media eigenlijk? Hieronder volgen enkele opvallende effecten van social media:
Social mediaverslaving
Steeds meer mensen, vooral jongeren, hebben een social mediaverslaving en kloppen hiermee zelfs aan bij verslavingsklinieken. Veelvoorkomende klachten zijn slecht slapen en depressieve en angstige gevoelens. Neuropsychologe Jolanda Marks stelt dat we verslaafd raken aan social media omdat het ons continu beloont. We krijgen waardering (in de vorm van likes of volgers), onze nieuwsgierigheid wordt gevoed en vaak worden we ook nog eens verrast. Hierdoor komt dopamine vrij in ons brein en dat is verslavend.
De perfecte ik
Alles is mogelijk op social media, en dat is wat veel jongeren er juist zo leuk aan vinden. Social media geeft je de mogelijkheid om de perfecte jij te creëren. Misschien ben je wel gek op lekker thuis zitten met een kopje thee, monopolie spelen met je ouders en op tijd naar bed gaan. Op Facebook kun je jezelf dan alsnog presenteren als iemand die zich altijd irriteert aan zijn ouders, dagelijks met vrienden uiteten gaat en altijd in de hipste clubs te vinden is.
Hoewel dit voorbeeld natuurlijk een beetje overdreven is, is het wel zo dat veel gebruikers van social media ‘de perfecte ik’ presenteren op hun accounts. De perfecte ik is de aantrekkingskracht van social media, maar tegelijkertijd ook de valkuil; iemand die zijn perfecte ik kan zijn, zal meer zelfvertrouwen krijgen. Maar niet alleen jij presenteert je perfecte ik, iedereen doet dat. Als je jezelf dan gaat vergelijken met anderen, lijkt hun leven vaak alsnog leuker dan dat van jou. Daardoor kan het ook je zelfvertrouwen beschadigen.
Ook kan je perfecte ik slecht uitpakken voor je dagelijks leven. In vergelijking met je superleuke online alter ego, kan je dagelijks leven er opeens erg saai uit gaan zien.
Cyberbullying
Ongeveer een op die tien jongeren wordt gepest op internet (cyberbullying). Jongeren zijn vaak minder goed in staat om de consequenties van hun acties te voorzien, waardoor pesten in het algemeen vaker voorkomt bij jongeren dan bij ouderen.
Social media biedt een anonieme omgeving, wat het voor jongeren nog makkelijker maakt om pestgedrag te vertonen. Veel jongeren hebben zelfs niet eens door hoe erg zij mensen kunnen kwetsen via het internet.
FOMO: fear of missing out
Fear of missing out: de angst om iets te missen. Dit is een relatief nieuwe psychische aandoening, waarvan social media een grote boosdoeners is.
Jongeren die constant kunnen volgen wat iedereen aan het doen is, worden geconfronteerd met dingen die zij misschien ook hadden willen doen of evenementen die zij ook hadden willen bijwonen. Post na post zie je mensen die geweldige avonturen beleven. En jij? Jij niet echt. Bovendien lijkt zo’n evenement op Facebook vaak het einde, terwijl dit in real life eigenlijk wel meevalt.
Dit maakt mensen angstig om dingen te missen, klein of groot. Ze blijven hun social media controleren voor dingen die ze écht niet mogen missen. Dit is wat men ook wel ‘fear of missing out’ (FOMO) noemt.